Wielkimi krokami zbliża się sezon letni, a wraz z nim wzrost zainteresowania pacjentów preparatami, które poprawiają krążenie żylne. W tym kontekście prym wiodą dobesylan wapnia i diosmina. Która substancja jest skuteczniejsza i bezpieczniejsza?
Dobesylan wapnia czy diosmina – co to za leki?
Zarówno dobesylan wapnia, jak i diosmina to substancje, które wpływają pozytywnie na obwodowe krążenie żylne. Oba leki zmniejszają obrzęki, usprawniają przepływ krwi, a także wykazują działanie ochronne na ściany naczyń krwionośnych. Podczas gdy dobesylan wapnia jest związkiem organicznym otrzymywanym metodami chemicznymi, diosminę zalicza się do bioflawonoidów – związków występujących naturalnie w roślinach. Ta ostatnia może być również pozyskiwana syntetycznie [1,2].
Jak działają dobesylan wapnia i diosmina?
Dobesylan wapnia działa nie tylko w obrębie układu krwionośnego, ale również limfatycznego. Obniża przepuszczalność ścian naczyń krwionośnych (a konkretniej ścian naczyń włosowatych) oraz zwiększa ich wytrzymałość mechaniczną. Dzięki temu, że poprawia przepływ krwi, zmniejsza ryzyko jej zastojów oraz formowania się zakrzepów. Lek ma właściwości nasilające produkcję kolagenu, co m.in. poprawia elastyczność i wytrzymałość ścian naczyń krwionośnych, a także zapobiega ich uszkodzeniom. Co więcej, dobesylan wapnia uszczelnia naczynia limfatyczne, a to sprzyja odpływowi chłonki. Takie działanie jest korzystne, ponieważ prowadzi do zmniejszenia obrzęków i uczucia “ciężkich nóg” [3].
Jeśli natomiast chodzi o diosminę, jej pozytywne działanie na kondycję naczyń krwionośnych wynika ze zmniejszenia przepuszczalności, jak również poprawy napięcia i elastyczności ich ścian. Substancja ma zdolność obniżania lepkości krwi (zmniejsza przyczepność białych krwinek do ścian naczyń krwionośnych), działa przeciwzapalnie i jest przeciwutleniaczem [4].
Oba leki, choć mają zupełnie inną budowę chemiczną i działają poprzez odmienne mechanizmy, wpływają korzystnie na stan naczyń krwionośnych chroniąc je, a także usprawniają przepływ krwi.
Jakie skutki uboczne ma dobesylan wapnia i diosmina?
Według dostępnych danych, działania niepożądane związane ze stosowaniem dobesylanu wapnia lub diosminy występują sporadycznie. Obie substancje są więc z reguły dobrze tolerowane. Niekiedy mogą pojawić się rzadkie lub bardzo rzadkie skutki uboczne wymienione w tabeli.
| dobesylan wapnia | diosmina | |
| zaburzenia żołądkowo-jelitowe | nudności, biegunka | nudności, wymioty, biegunka, niestrawność, ból żołądka |
| zaburzenia układu nerwowego | zawroty głowy | bóle i zawroty głowy, uczucie niepokoju, trudności w zasypianiu, bezsenność |
| zaburzenia skóry i tkanki podskórnej | swędząca wysypka z towarzyszącym rumieniem | wysypka, świąd skóry, pokrzywka, łupież różowy, egzema |
Jak więc widzisz, obie substancje mogą wywoływać podobne działania niepożądane, które wynikają najczęściej z nadwrażliwości przewodu pokarmowego lub reakcji alergicznej. Występują one jednak rzadko, a jeśli się pojawią, przemijają wraz ze zmniejszeniem dawki leku lub po jego odstawieniu. Co więcej, działaniom niepożądanym ze strony przewodu pokarmowego możesz zapobiec poprzez stosowanie tych leków bezpośrednio po posiłku [3,4].
Kiedy stosować diosminę i dobesylan wapnia?
Sztandarowym wskazaniem do stosowania zarówno dobesylanu wapnia, jak i diosminy, są objawy niewydolności żylnej kończyn dolnych. Wskazania do stosowania dobesylanu wapnia:
- ból i obrzęk kończyn dolnych;
- uczucie mrowienia i drętwienia nóg (tzw. parestezje);
- zastój krwi objawiający się w postaci zmian na skórze;
- żylaki odbytu (pomocniczo).
Dobesylan wapnia bywa również wykorzystywany w leczeniu niektórych mikroangiopatii, np. retinopatii cukrzycowej (schorzenia, które polega na uszkodzeniu naczyń krwionośnych w obrębie siatkówki oka), a także różnego rodzaju dermatoz, m.in. trądziku różowatego, łuszczycy czy plamicy barwnikowej [3,5].
Wskazania do stosowania diosminy:
- ból i nocne skurcze w nogach;
- uczucie zimnych nóg;
- uczucie pieczenia w nogach, zmęczenia, dyskomfortu oraz mrowienia;
- owrzodzenia żylne;
- obrzęki kończyn dolnych;
- rozszerzone drobne naczynia żylne – tzw. żylaki siatkowate i “pajączki”;
- zasinienie lub rumień skóry.
Preparaty z diosminą są również rekomendowane w przypadku choroby hemoroidalnej. Lek uszczelnia ściany naczyń krwionośnych, działa przeciwzapalnie, a przez to łagodzi ból, pieczenie i świąd oraz obrzęk w okolicy odbytu [1,4].
Dawkowanie i czas działania
Dobesylan wapnia jest dostępny w postaci doustnej w dawkach 250 mg oraz 500 mg. Lek dawkuje się następująco:
- niewydolność żylna: 500 mg 1-2 razy na dobę.
- nieproliferacyjna retinopatia cukrzycowa: 1000-1500 mg na dobę.
Diosmina w postaci doustnej występuje w dawkach 500 mg oraz 1000 mg. Dawkowanie różni się w zależności od wskazań:
- niewydolność żylna: 500 mg 2 razy na dobę (rano i wieczorem) lub 1000 mg 1 raz na dobę.
- żylaki odbytu: 1500 mg 2 razy na dobę (lub 1000 mg 3 razy na dobę) przez pierwsze 4 dni, natomiast przez kolejne 3 dni 1000 mg 2 razy na dobę.
Czas terapii w obu przypadkach może wynosić od kilku tygodni do nawet kilku miesięcy, co jest uzależnione od rodzaju dolegliwości, stopnia jej nasilenia oraz oczywiście od zaleceń lekarskich [4,6].
Porównanie profili bezpieczeństwa
Zarówno dobesylan wapnia, jak i diosmina to substancje bezpieczne dla większości dorosłych pacjentów. Działania niepożądane pojawiają się rzadko lub bardzo rzadko. Istnieją jednak pewne przeciwwskazania do stosowania tych leków. Są to m.in.: agranulocytoza (szczególnie jeśli chodzi o dobesylan wapnia), gorączka, stan zapalny gardła, odbytu, narządów płciowych, choroba wrzodowa żołądka/dwunastnicy, dolegliwości związane z krzepnięciem krwi. Pamiętaj również o możliwych interakcjach lekowych i ich niekorzystnych konsekwencjach. Zanim sięgniesz po preparaty zawierające dobesylan wapnia lub diosminę dokładnie przeczytaj ulotkę dołączoną do opakowania [1,4-6].
Stosowanie u kobiet w ciąży
Stosowanie dobesylanu wapnia w ciąży jest możliwe po uprzedniej konsultacji z lekarzem, który stwierdzi, że korzyści płynące z zażywania leku przewyższają ryzyko. Jednocześnie w ulotkach leków zawierających dobesylan wapnia przeczytasz, że przyjmowanie dobesylanu wapnia jest przeciwwskazane w pierwszym trymestrze ciąży. W przypadku diosminy nie wykazano szkodliwego wpływu na rozwój płodu, przebieg ciąży oraz porodu. Jednak zanim sięgniesz po konkretny preparat zawierający tę substancję, skonsultuj się z lekarzem prowadzącym [4,6].
Stosowanie u kobiet karmiących piersią
Choć uważa się, że dobesylan wapnia i diosmina przenikają do mleka kobiecego w minimalnym stopniu, nie są zalecane w okresie laktacji. Jeśli karmisz piersią, przed przyjęciem, którejkolwiek z tych substancji zasięgnij porady lekarza [4,6-7].
Prowadzenie pojazdów
Omawiane leki, stosowane w zalecanych dawkach, nie mają wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn, nie osłabiają koncentracji oraz czasu reakcji [4,6].
Interakcje z alkoholem
W większości ulotek dołączonych do preparatów zawierających dobesylan wapnia lub diosminę na próżno szukać informacji na temat interakcji z alkoholem. Nie oznacza to bynajmniej, że łączenie tych substancji z napojami alkoholowymi to dobry pomysł. Pamiętaj, aby podczas stosowania jakichkolwiek leków ograniczyć spożywanie alkoholu do minimum, a tabletki popijać wodą [4,6].
Stosowanie u seniorów
Z reguły nie ma konieczności zmniejszania dawek dobesylanu wapnia lub diosminy u osób starszych, chyba że istnieją ku temu powody (np. przeciwwskazania do stosowania wymienione w akapicie “Porównanie profili bezpieczeństwa”) lub lekarz uzna to za konieczne [4,6].
Stosowanie przy zaburzeniach czynności nerek i wątroby
Jeśli cierpisz na zaburzenia czynności nerek i/lub wątroby, przed zastosowaniem preparatu z dobesylanem wapnia lub diosminą, skonsultuj się ze swoim lekarzem prowadzącym. Jak wynika z dostępnych informacji, w przypadku dobesylanu wapnia, konieczne jest zmniejszenie dawki u pacjentów, którzy zmagają się z ciężką niewydolnością nerek (zwłaszcza u osób poddawanych dializom) [4,6].
Dostępność leków i droga podania
Dobesylan wapnia, w postaci doustnej, dostępny jest w tabletkach i kapsułkach w dawkach 250 mg oraz 500 mg, przy czym występuje w preparatach na receptę, jak i bez recepty. Substancja jest również łączona z innymi składnikami (np. aloesem, wyciągiem z kasztanowca, dekspantenolem) w preparatach na skórę.
Diosmina występuje w postaci niezmikronizowanej oraz zmikronizowanej (ma mniejszy rozmiar cząstek i jest szybciej wchłaniania niż postać nierozdrobniona) w formie tabletek doustnych w dawkach 500 mg, 600 mg oraz 1000 mg. Jest dostępna bez recepty. W aptekach znajdziesz również preparaty zawierające diosminę w innych dawkach (m.in. 50 mg, 200 mg, 450 mg). Są one wówczas wzbogacone w dodatkowe składniki, np. hesperydyną, witaminą C czy wyciągiem z ruszczyka kolczastego [8].
Zamienniki i preparaty
Na polskim rynku farmaceutycznym znajduje się mnóstwo preparatów zarówno z dobesylanem wapnia, jak i diosminą. Mają one status leków, suplementów diety, a niektóre są zarejestrowane jako kosmetyki.
Dobesylan wapnia
Doustne leki z dobesylanem wapnia dostępne z przepisu lekarza to: Calcium Dobesilate Hasco, Calcium dobesilate Galena oraz Galvenox. Bez recepty możesz zakupić w aptece następujące leki: Adproctin, Dobenox, Dobenox Forte, Galvenox Veno, Rostil oraz Rostil max.
Kosmetyki na skórę z dobesylanem wapnia to:
- Galvenox żel (z dodatkiem aloesu, dekspantenolu, mentolu, wyciągu z kasztanowca).
- Galvenox soft (z dodatkiem aloesu, dekspantenolu, wyciągu z kasztanowca) [8, 9, 10].
Diosmina
Diosmina zmikronizowana dostępna jest w następujących preparatach o statusie leków bez recepty: Aflavic Max, DIH, DIH Max Comfort, DiosMax, Diohespan max, Diosminex, Diosminex Max, Diosmina Colfarm Max. Leki zawierające diosminę niezmikronizowaną w tabletkach: Phlebodia, Procto-Hemolan control.
Dostępne są również suplementy diety, które stanowią połączenie diosminy z:
- hesperydyną: Detramax, Detramax Plus, Diosmitrin, Venalex, Redblocker
- wyciągiem z ruszczyka kolczastego: DIH Cyclo, LiotoMax 3.
- hesperydyną i wyciągiem z ruszczyka kolczastego: Diosmina Apteo.
- hesperydyną, wyciągiem z ruszczyka kolczastego i witaminą C: Procto-Glyvenol Complex.
Kosmetyk na skórę z diosminą: żel Diosminex szybka ulga dla nóg (zawiera również mentol, wyciąg z ruszczyka kolczastego, skórki cytryny, nawłoci pospolitej) [8, 11, 12, 13].
Podsumowanie
Jeśli wciąż zastanawiasz się, która z dwóch omawianych substancji jest “lepsza” – diosmina czy dobesylan wapnia – skonsultuj się ze swoim lekarzem prowadzącym. Specjalista z pewnością rozwieje twoje wątpliwości, a jeśli uzna to za konieczne, skieruje cię na dodatkowe badania diagnostyczne.
Pamiętaj, aby nie stosować dobesylanu wapnia lub diosminy na własną rękę w przypadku ciąży lub jej podejrzenia, podczas karmienia piersią, a także wtedy, gdy stosujesz już inne leki. Choć są to substancje, które nie wywołują zbyt wielu skutków ubocznych, istnieje ryzyko pojawienia się niekorzystnych interakcji.
